BẢY HIỀN QUANG NAM: TAN MAN VE HOA LAN

Thấm nhuộm tinh anh của gío sương,
Muôn màu ,muôn vẻ ,thỏang muôn hương .

Đó là hai câu thơ của nhà văn Nhất linh viết khi luận về hoa lan .Ông là một người rất đam mê lan ,từng có nhiều năm về núi rừng Đà lạt chung sống với lan ,ẩn cư ở suối Đê-mê ,

Có người cho lan là vua trong các loài hoa ,có người tôn xưng lan là hoa hoàng hậu ,bỡi vì lan vừa có sắc lại vừa ngát hương. Sắc của lan thì đa dạng ,muôn hồng nghìn tía, vàng ,xanh đỏ ,muôn sắc, muôn màu ; mà hương của lan lại là vương giả chi hương,một thứ hương thanh nhả,cao quí,khng dễ gì có loài hoa nào sánh kịp .Hương cuả lan là muì hương riêng biệt dễ cảm nhận mà không cần phải đưa lên mũi ngữi . Mùi hương của lan thoang thoảng, êm dịu mà không nồng nàn như nhiều loài hoa khác.Để một chậu lan trong phòng,từ lúc ra hoa đến khi tàn ,hương thơm cuả hoa vẫn còn thoang thoảng mấy ngày sau chưa dứt.
Có nhiều cách trồng lan :trên gỗ ,trên cây ,trong chậu . Có loài lan ưa sống trên cây gỗ đã chết ngọn [không bị che nắng ] ,nhiều loại lan thích tưới nước vo gạo ,nước rữa cá thịt ,có loại phải tưới bằng nước sạch .Người ra chơi hoa lan phải biết ,khi thấy cây yếu ớt ,phải biết hi sinh cắt bỏ những mầm non ,những mầm hoa èo uột thì cây mới phát triển mạnh mẻ và ra hoa tươi tốt và xinh xắn được .
Chơi hoa ai dễ mấy người biết hoa ? [thơ Nguyễn Du]
Nhưng chơi lan lại là một nghệ thuật đẵng cấp cao . Ngoài cách trồng ,cách tưới nước ,cách bón phân ...là cả một công trình luôn đòi hỏi sáng tạo ,sao cho hợp với thời tiết, nhiệt độ ,ánh nắng mà mỗi loại lan lại đòi hỏi khác nhau ;ví dụ như lan Vanda cần nhiều nắng ,Cattleya nắng vừa và Pahiopedilum ưa rợp .Nhiệt độ ban đêm thì trung bình từ 50 đến 60 độ F . Lan nào cũng thích nhiều gió . Lan không chịu ra hoa có nhiều nguyên nhân,nhưng nguyên nhân chính thường là thiếu nắng. Thường phân bón để ra hoalà phân Phosphorrous [P],để phát triển lá là Nitrogen [N]

Ngoài những thứ lan thường thấy,thì những thạch lan,thanh lan cũng hiếm có mà tố lan cũng không dễ tim.Đông lan là một thứ huệ đời xưa,cái thứ ta thường gọi là hoa huệ,tức cỏ huệ ngoài đồng vậy.Còn kiến lan thì cánh hoa ngoài xanh trong trắng,hơi điểm sắc đỏ,lại có bốn lưỡi gà như lông gà gô,giống ấy goị là ngọc quế,trồng nó phải để ý giữ gìn trân trọng,nào là phải trồng vào một chậu sứ Tàu,bón bằng một thứ bùn đã khô đốt ũ đi rồi,hoặc lấy những sừng hưu,bã chè khô phủ lên trên gốc,rồi lấy nước ngâm cá ươn tưới lên cho nó,mỗi ngày phải cắt lá úa,rữa lá tươi vài ba lần.Nó đâm lá ra xanh tốt,có khi dài đến cả thước,mỗi giò có đến vài mươi cái hoa. Chơi hoa mà lại hoa lan là cả một nghệ thuật ; dân gian có câu : cưng như cưng trứng , hứng như hứng hoa là để nói về cách thức nuôi trồng cả về hoa cảnh lẫn hoa người .

Ngày nay ở chợ xuân mỗi năm,hoa lan đầy dẫy,đua hương khoe sắc,vàng tím đỏ đủ màu,địa lan ở chậu ,phong lan ở cảnh,ta chỉ ra chợ chọn lấy mấy chậu là có thể về hưởng một cái tết thanh cao,nhàn nhã,vừa túi tiền,mà cũng vừa tiết kiệm thời gian nuôi trồng.

Ngày xuân đi dạo chợ hoa cũng có cái thú đặc biệt của người hữu tình : hoa trời khoe hương,hoa người khoe sắc,muôn hoa đua nỡ,ong bướm dập dìu,dẫu người vô tình cũng thấy lòng rung động lên được.

Hoa lan chơi được rất lâu,thời gian kéo dài gần cả tháng .Hoa lan thanh nhả nhưng sức sống dồi dào;hương không nồng nàn mà nhẹ nhàng ,thoang thoảng;không làm ta say mê mà quyến rũ.

Ngày xuân ngồi trước chậu hoa,nhấm ly trà hay ly cà phê nóng,ngắm nhìn chồi hoa xanh,ngắm cành hoa thắm mà thấy lòng tiêu dao,thanh thản biết bao .
vophubong

----------------------------------------------------------------------------------