Vạn thọ thuộc chi Tagetes họ Cúc Asteraceae, là cây thân thảo ngắn ngày có giá trị về mặt hoa cảnh, thờ cúng, là là hoa không thể thiếu trong các dịp lễ tết ở nước ta. Là câu họ cúc, hoa lá có mùi hương đặc biết có thể xua đuổi một số loài côn trùng có hại. Ngoài ra cây còn có giá trị về mặt y học, thực phẩm và mỹ phẩm.
1. Gieo ươm vạn thọ
Vạn thọ có thể gieo trồng và cho hoa bất kể thời gian nào trong năm, nhưng đạt hiệu quả về mặt kinh tế và sử dụng nhất là vào dịp tết nguyên đán. Ba giống vạn thọ phổ biến hiện nay là vạn thọ Pháp, vạn thọ Thái và vạn thọ Sa Đéc. Theo kinh nghiệm thực tế có thể phân ra hai nhóm với hai quy trình canh tác khác nhau là nhóm vạn thọ lùn và nhóm vạn thọ cao
Vạn thọ lùn thích nghi rộng, cây cao 40 – 50cm, thời gian từ lúc gieo trồng cho đến khi cây nở hoa hoàn toàn là 60- 65ngày.
Vạn thọ cao thích hợp trồng vào dịp tết nguyên đán, cây cao 65- 70cm, thời gian từ lúc gieo trồng cho đến khi cây nở hoa hoàn toàn là 65 – 70 ngày.
Căn cứ vào thời gian trên ta có thể suy ngược để biết được thời điểm gieo hạt để vạn thọ cho hoa đúng vào dịp cần sử dụng.
Chuẩn bị đất gieo ươm: đất sạch, tơi xốp và nhanh thoát nước. Giá thể tốt nhất là gồm 3 loại, tro trấu đã rữa mặn, đất thịt, phân chuồng hoai mục theo tỷ lệ 10 – 4 – 1.
Nên làm giàn che bảo vễ hạt mầm trước mưa và nắng gắt, sau khi hạt nảy mần khoảng 5 ngày, có thể bỏ giàn che, lúc này cây đã thích nghi tốt với môi trường có thể nhận nắng hoàng toàn để thúc đẩy quá trình sinh trưởng.
2. Trồng và chăm sóc vạn thọ
Sau khi gieo 10 ngày tiến hành tưới phân lân lần đầu, nồng độ thấp. Liều lượng pha 400l nước với 5l nước bánh dầu và 200g phân NPK 16:16:8
Sau khi hạt nảy mầm được 15 ngày , có thể bứng cây con trồng ra luống, lcus ngày cây cao khoảng 10 cm với 3 -5 lá, khong để cây cao hơn 15 cm và già quá 20 ngày. Khí đấy cây sẽ khó trồng, chậm lớn, cho hoa sớm và kém hoa. Tưới đẫm nước vào đất trước khi trồng.
Bánh dầu rất tốt cho vạn thọ nên thường được sử dụng ttrong suốt thời kỳ sinh trưởng của cây. Nên ngâm bánh dầu vào nước trước 10 ngày để bánh dầu phân rac hoàn toàn trong nước, 10kg bánh dầu trong 15 lít nước.
Để cây ra hoa đẹp nên bổ sung phân bón lá hữu cơ như supermes… phun 10 ngày một lần
Vạn thọ là loài cây cần ít nước, bộ rex dài 2m, giữ ẩm độ đều khi vừa gieo hạt và mới trồng cây ra luống, khi cây bắt đầu đã phát triển, chỉ
tưới nước khi cây có dấu hiệu gần héo rũ.
Khi cây được 35 ngày tuổi, đã được 6 -7 cặp lá, tiến hành bấm ngọn cho chồi nách phát triển, về sau cây cho hoa nhiều và đều trên mặt, chỉ nên chừa từ 5 -6 chồi nách.
3. Kỹ thuật xử lý ra hoa
.
Nếu thấy cây có khả năng nở sớm hơn dự định, xử lý bằng cách tuổi phân đạm 10g/ 10l nước, ngày hai lần để kéo dài thời kỳ sinh trưởng của cây.
Nếu thấy cây có dấu hiệu nở muộn, có thể ngưng tưới nước từ 1 – 2 ngày để cây có triệu chứng thiếu nước nặng, Khi lá cây héo rũ thì tưới nước vừa ẩm đất, những ngày tiếp theo tưới nước pha với bánh dầu cho cây chuyển sang sinh trửng sinh thực. Có thể dùng kali Nitrat để kích thích ra hoa sớm.
4. Phòng trừ sâu bệnh hại
Sâu và côn trùng gây hại:
- Kiến, dế, sâu đất, trùng phá hại rễ và hạt mầm..xử lý bằng Furadan, Regent.
- Sâu vẽ bùa gây hại, xử lý bằng Thiannectin, Lanmate..
- Bọ trị: Thiann=mectin, Confidor..
- Nhện đỏ Ortus, Comite..
Bệnh vàng hại cây
- Vàng lá đốm: phòn trừ bằng thuốc bavisan, Thane M… Váng lá hoa vạn thọ thường do độ PH trong nước tưới và đất dưới 6.5, đất phèn làm cây bị ngộ độc, nên duy trì PH 6.5 đến 6.8 là tốt nhất.
- Các bệnh gây hại cho cây do độ ẩm quá cao, dinh dưỡng không cân đốii, do mưa lớn hoặc tưới nước mạnh làm xây xác, có thể phòng các bệnh cơ hội bằng thuốc Aliette, Rovral, Daconil…
- Vạn tho nên được bố trí trồng ở những nơi thoáng mát, không bị bóng rợp, liên tục theo dõi quá trình sinh trưởng của cây để có biện pháp xử lý phù hợp, cho một mùa hoa như ý.
Ảnh: Richard Bateman
